Kadın Girişimciler Nasıl Güçlendirilebilir?

Girişimcilik bir farkındalıktır, bir anlayış biçimidir. Çok yönlü bakabilme becerisidir. Girişimcilerin kurduğu firmalar, ekonomik büyüme ve ülkelerin kalkınmasını etkileyebilme gücü açısından vizyoner bir bakış açısıyla değerlendirilmesi gerekmektedir.

Kadın girişimcilerin artması ülke ekonomisinin bugünü ve geleceği açısından önemlidir. Ülkemizde işgücünü harekete geçirme, istihdam yaratma, ekonomik bağımsızlık kazanma konusunda kadınların istatistiksel verileri erkeklerin gerisinde kalmaktadır.

Sermaye yetersizliği, deneyimsizlik, finansal okuryazarlık bilgisindeki eksiklik, çevrenin reaktif düşünceleri, aile içinde sorumlulukların kendisinde toplanması, başarısızlık korkusu, ekonomik belirsizlikler kadın girişimcilerin iş fikirlerini hayata geçirirken önlerine çıkan engeller olarak gözlemlemek mümkündür.

Kadınlar girişimciliği kariyer fırsatı ve toplumsal saygınlığın artacağını şeklinde bir bakış açısıyla değerlendirmektedir. Pozitif düşünceleri nedeniyle amaç ve hedef ilişkisinde kadın girişimcilerimize yapacağımız yatırımlar ülke ekonomisine katkılarıyla bize hız kazandıracaktır.

Girişimciliğinin artması için önerilerimden ilki “Girişimcilik Okullarının” 81 ilde kurulmasıdır. Kadın girişimcilere simülasyonla temel işletme eğitimiyle birlikte diğer tamamlayıcı eğitimlerinin verilmesi akabinde “girişimcilik sertifikasını” almalarıdır.

Kadın girişimcimize atanan danışman eşliğinde hazırlanan iş fikri sunumunu ile ticaret odası, KOSGEB, üniversite, banka, ilgili bakanlık, kalkınma ajansından olan temsilcilerin olduğu jüriye yapmasıdır. Jüri iş fikrine göre özelleştirilebilir. Olabilecek iş birlikleri, uygulanabilecek destek programlar iş fikrinin uygulanabilirliğine uygun bir şekilde en baştan tanımlanabilir.

Gönüllü mentörlük sistemi kurulabilir. Kadın girişimcilerimizin iş kurma girişimiyle birlikte ilk yıl süreç içerisinde en çok ihtiyacı olabilecek teknik destekler noktasında yanlarında olmak kendilerine olan güveni artıracaktır.

Danışmanlık sistemi kurulabilir. Akredite olmuş danışmanlar sisteme tanımlanabilir. Kadın girişimcilerimizin bütçesi dahilinde finans, hukuk, sigorta vb alanlarda özel hizmet almaları sağlabilir.

Girişimcilere yönelik yeni bir dijital platform kurulabilir. Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları ofisinin “Yetenek Kapısı” uygulamasına benzer bir çalışma gerçekleştirilebilir. Kamu kurum ve kuruluşlar arası verilerin bir arada görüleceği, projelerin ve desteklerin takip edileceği, verimlilik analizlerinin yapılabileceği, örnek olacak kadın girişimcilerin deneyimlerini paylaşacağı, sivil toplum kuruluşlarının çağrıları, kendilerini geliştirebilecek eğitim fırsatlarının sunulması uluslararası sunulabilecek iş fırsatları, melek yatırımcılara iş fikirlerinin sunulabileceği başvuru mekanizması, özel şirketlerin kadın girişimcilere yönelik pozitif ayrımcılık duyuruları, ticareti geliştirme ağlarının kurulması, üniversitelerin girişimcilik ofisleri ile entegre bir alt yapı ile ortak çalışmaların yapılabileceği, dış ticaret süreçleri, e-ticaret ve dijital dünyanın sunduğu teknik fırsatlar hakkında güncel bilgilendirmelerin duyurulabileceği bir platform bir platform faydalı olacaktır.

Kadın girişimciliğinin ivmesi artırmak birlikte çalıştığımızda mümkün olacaktır. Son yıllardan verileri incelediğimde umut vaat eden sonuçlara ulaştığımı söyleyebilirim. İvmeyi hızlandırmak için birlikte daha fazla çalışmalıyız. Birbirimize umut olmalıyız.

Küresel Girişimcilik Monitörü (Global Entrepreneurship Monitor ) GEM 2018/2019, 49 ülkeyi kapsayan raporunda sunulan verileri de okuyarak Türkiye’de girişimcilik ekosisteminin geleceği açısından oldukça önemlidir.
https://webdosya.kosgeb.gov.tr/Content/Upload/Dosya/Giri%C5%9Fimcilik/GEM_Ku%CC%88resel_Giris%CC%A
7imcilik_Monito%CC%88ru%CC%88-2019_Tu%CC%88rkiye_Raporu.pdf

Türkiye’de Kariyer Seçeneği Olarak Görülme Oranı;
Ülkemizde girişimci olma niyeti olan kadınların oranı %36,1, erkeklerde ise %63,9’dur. Önümüzdeki üç yıl içinde girişimcilik faaliyetinde bulunmak isteyen erkeklerin oranı kadınlara göre 1,8 kat fazladır.

Türkiye’de girişimciliği bir kariyer seçeneği olarak düşünen kadınların oranı %83 iken, erkeklerde de bu oran %78,6’dır.

Ülkemizde her 100 erkekten yaklaşık 35 erkek Türkiye’de yeni bir iş kurmanın kolay olduğunu düşünürken, her 100 kadından sadece 23 kadın kolay olduğunu düşünmektedir. Bu faktörde kadınların girişimci olmalarını etkilemektedir.

Kadınlarımızın %47,89’u yeni bir iş kurmak için bilgi ve beceriye sahip olduğunu düşünürken, bu oran erkeklerde %65,50’dir. Buna karşılık yeterli bilgi ve beceriye sahip olduğunu düşünen kadınlarımızın oranı, Avrupa ülkelerindeki kadınların ortalamasından %35,57 yüksektir.

Türkiye’de kadınların %38,49’u yeni bir iş kurarken başarısızlık korkusunun kendilerini engellediklerini ifade ederken, bu oran erkeklerde %29,79’dur.

Avrupa ekonomileri arasında Türkiye erkeklerde birinci sırada, kadınlarda ise Hollanda’dan sonra ikinci sırada olup daha fazla oranda erkeğin ve kadının kendi işini kurma konusunda cesaretli olduğunu görüyoruz.

Araştırmaya katılan bütün ülkelerde erkeklerin, cinsiyetin risk almaya yatkınlığı bakımından, kadınlara göre daha fazla olduğunu görüyoruz.

Cinsiyete göre girişimcilerimiz uluslararası deneyim açısından değerlendirildiğinde, Türkiye’de kadın girişimcilerimizin %48,4’ü, erkek girişimcilerin %55,6’sı tamamen yurt içi piyasalarda faaliyette bulunmaktadırlar.

Dünya çapında doğan işletme sahiplerini cinsiyet açısından değerlendirdiğimizde, kadın girişimcilerin ,8’i, erkek girişimcilerin ,8’i kuruluşlarını takiben gelirlerinin en az dörtte birini yurt dışından kazanmaktadırlar. Bu kapsamda kadın girişimcilerimizin uluslararası yönelimi erkeklere oranla daha yüksektir.

Türkiye’de kadın girişimciler %62,10 hizmetler sektöründe ( perakente, restoran, kişisel hizmetler, sağlık, eğitim ve rekreasyon gibi tüketici hizmetleri) faaliyette bulunurken, bu sektörde faaliyet gösteren erkeklerin oranı %39,00’dır. Buna karşılık, inşaat, imalat, nakliye, toptan, satış, kamu hizmetleri gibi faaliyetleri içeren dönüşüm sektöründe, erkek girişimcilerin oranı %40,60, kadın girişimci oranının %22,10’dır.

Kadın girişimciler tüketici sektöründe yoğunlaşırken, erkekler hem tüketici hem de dönüşüm sektöründe yoğunlaşmışlardır.

Ulusal ve uluslararası rekabetin artması, ekonomik belirsizlikler girişimciliğin önündeki sürdürülebilirlik sorununu ortaya çıkarmaktadır. Uzmanlara göre Türkiye’de Pazar yapısının dinamik olması girişimcilik ekosistemini destekleyen en önemli faktörlerden biridir. Türkiye’de gerek tüketici mal ve hizmetleri pazarının, gerekse üretici ürün ve hizmetleri pazarının yıldan yıla hızlı olarak değiştiğini belirtmişlerdir. Sürekli yeni ürünlerin ortaya çıktığı hızlı, değişken yapıya sahip piyasalar hem var olan firmaların ayakta kalması hem de yeni girişimcilik faaliyetinin başlaması bakımından hayati öneme sahiptir.

OECD, işgücü istatistikleri_ 2019, Almanya’da veriler:
Almanya’da erkeklerin işgücüne katılma %83,5 iken kadınlarda bu oran %74,9’dur.
İşletme sahibi olan kadınların oranı %25,7’dir.

Almanya’da Kadın Girişimcilere Yönelik Politikalar;
* Almanya’da girişimcilere kuruluş aşamasından büyüme aşamasına kadar çok çeşitli ve nitelikli destekler verilmekte ve bu konuda da Federal Ekonomi ve Enerji Bakanlığı önemli görevler üstlenmektedir.
* Kadınların yönetim pozisyonlarındaki oranını iyileştirmeye yönelik 1 Mayıs 2015 tarihinde özel ve kamu sektörlerinde yönetici kadrolarına kadın ve erkeklerin eşit dağılımına ilişkin yasa yürürlüğe girmiştir.
* Almanya’da şirket yönetim kurullarının en az %30’unda kadınların bulunması siyasi bir hedeftir.
* “WOMEN şirketi” girişimi ile 200’ün üzerinde “model girişimci” desteklenmekte ve girişimciliğin kariyer bir meslek olduğu konusunda çekici kılabilmek için okullarda ve üniversitelerde önemli kadın rol modelleri sunulmaktadır.
* Ülke çapında kadın “girişim ajansı” ile özellikle kadın kurucuları ağlar ve mentörlük programları aracılığıyla desteklenmekte, sosyal medya kampanyası #femalestartups ile başlangıç alanındaki kadın oranının nasıl artırılacağına
dair fikirler toplanmakta, kız öğrencilerine yönelik çalışmalar planlamaktadır.
* Alman Yatırım Bankası, Federal İş Ajansı gibi kuruluşlar çeşitli eyalet yönetimleri ve mesleki kuruluşlarca girişimciler desteklenmektedir.

Türkiye’de Kadın Girişimcileri Destekleyen Ulusal/Uluslararası Kurum, Kuruluşlar;
+ KOSGEB
+ Türkiye İş Kurumu
+ Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu
+ Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
+ Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü
+ Ticaret Bakanlığı
+ TÜBİTAK
+ Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
+ Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP)
+ Avrupa Birliği “İşletmelerin ve KOBİ’lerin Rekabet Edebilirliği Programı”
+ OSME
+ TOBB Kadın Girişimciler Kurulu
+ Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkezi Birliği (TESKOMB)

Kadının Güçlenmesi Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2018-2023) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı koordinatörlüğünde kamu kurum ve kuruluşlarının, yerel yönetimlerin, üniversitelerin, sivil toplum kuruluşlarının, meslek kuruluşlarının, özel sektörün ve ilgili diğer kuruluşların kadınları güçlendirmek için yapacakları çalışmalar
hazırlanmış olup; eğitim, sağlık, ekonomi, karar alma mekanizmalarına katılım, medya politika ekseni esas alınarak düzenlenmiştir.

Ulusal İstihdam Stratejisi Belgesi (2014-2023) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı koordinatörlüğünde işgücü piyasasının ihtiyaçlarını, sorunlarını ve beklentilerini dikkate almak amacıyla hazırlanmıştır.

Kadının Güçlenmesi Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2018-2023) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı koordinatörlüğünde Kadının Güçlenmesi Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2018-2023) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı koordinatörlüğünde Cumhurbaşkanlığı On Birinci Kalkınma Planı (2019-2021) kapsamında kadınların
işgücüne teşvik edilmesinin öncelikler arasında olduğu belirtilmektedir. 2018 yılı için ,8 olan kendi hesabına çalışanlar içindeki kadınların oranının 2023 yılı itibariyle %20’ye, %8,7 olan işveren olarak çalışanlar içindeki kadınların oranının ise ’a çıkarılması planlanmaktadır.

Ekonomide yükseliş üretkenlik ile ilişkilidir. Kadın girişimcilerimizin ülkemizin kalkınması için üstleneceği görevler bugünden geleceğe atacağımız güçlü adımlar için oldukça kritiktir. Uzun vadeli stratejiler için birlikte çalışmalıyız. İstihdamın ve gelir düzeyinin artması toplumsal refahı etkilemektedir.

Girişimcilik ekosisteminin bileşenlerinin 21.yy bakış açısıyla güncellenmesiyle ülkemizin uluslararası rekabet edilebilirlik gücünün artması açısından önemlidir.

Yasemen Çalışkan
Genel Müdür
5N1K Gelişim Akademisi